Fırtına takvimi olarak adlandırılan bu takvim, ülkemiz karasuları ve kıyıları için geçerlidir. Balıkçıların, gemi kaptanlarının, deniz seyir subaylarının, donanma gücünün, ticari deniz kaptanlarının ve kıyı yelkencilerinin, yıllarca yaptığı gözlemler ve deneyimler sonucunda oluşmuştur. Bu takvimde yer alan fırtınaların bir çoğu, 2-3 gün sapmayla da olsa gerçekleşmektedir.
Günümüzde gelişen teknoloji ve uydudan hava durumu rapor sistemleri ile fırtına takvimi, eski önemini yitirse de halen bir başvuru kaynağı olmaya devam etmektedir.
Fırtına, rüzgarın alışıldık ortalama seviyeden daha hızlı bir şekilde esmesine ve zor koşullar yaratmasına denir. Rüzgar hızı 27 knot’ı geçtiğinde, kuvvet tablosunda 7 bofor ve üzeri olduğunda rüzgara artık fırtına denilmektedir.
Fakat fırtına kavramı değişkenlik göstermektedir. Amatör denizcilerin ve yelkencilerin, bazıları 15 knot rüzgar hızının üzerindeki havaya, bazıları ise 30 knot rüzgarın üstündeki havaya ”fırtına” olarak adlandırmaktadır. Dolayısıyla fırtına aslında çok yanlış kullanılan bir terim haline gelmiş ve kişinin yorumuna özgü bir kavram olmuştur.
Fırtınaya yakalanan yelkenli tekneler, herhangi bir limana yada marinaya sığınamayacak kadar açıktaysalar, fırtınaya hazırlık yapmaları gerekir. Şiddetli rüzgara karşı yapılacak en etkili önlem, yelkene camadan vurmaktır. Bunun anlamı yelkenin alanını küçülterek, rüzgardan daha az faydalanmaktır. Bu şekilde rüzgarın teknemizi bayıltıcı etkisinin birazda olsa önüne geçilmiş olur. O da yetmiyorsa teknedeki ana yelken indilir ve ön yelkenle(flok veya cenova) seyire devam edilir.
FIRTINA TANRISI TEŞUP
Hititler’in koruyucusu, savaş ve fırtına tanrısı Teşup en önemli tanrılardan biriydi. Bu tanrı, bir ayağı daima önde ve elinde bazen yıldırım, bazen metal silah tutar şekilde gösteriliyordu. Bugüne kadar üçü Anadolu’da bulunan bu tanrı heykelinden bir tane de Yunanistan’da ortaya çıkarıldı.
Bizans Sanatı Anabilim Dalı’na bağlı görevlilerin Kuşadası Kadı Kalesi’nde 2002 yılında gerçekleştirdiği kazı çalışmalar sonucunda bulunan M.Ö. 5000 yılına ait Hitit Uygarlığı’na ait Fırtına Tanrısı heykeli, Aydın Müzesi’nde sergileniyor.
OCAK | ŞUBAT | |||
01 Ocak 09 Ocak 12 Ocak 14 Ocak 18 Ocak 24 Ocak 30 Ocak 30 Ocak |
Fırtına (3 gün) Zemheri Fırtınası Fırtına (2 gün) Karakancaloz Fırtınası Fırtına (2 gün) Kışın Şiddeti Ayondon Fırtınası (2 gün) Zemherinin sonu |
01 Şubat 05 Şubat 11 Şubat 13 Şubat 20 Şubat 23 Şubat 27 Şubat |
Hamsini Fırtınası (3 gün) Fırtına Fırtına (3 gün) Fırtına Fırtına 1. Cemre (Havaya) Fırtına 2. Cemre (Suya) |
|
MART | NİSAN | |||
01 Mart 06 Mart 11 Mart 12 Mart 15 Mart 17 Mart 24 Mart 26 Mart 29 Mart |
Fırtına 3. Cemre (Toprağa) Kocakarı Soğukları (Berdül’aczin başlaması) Husüm Fırtınası Fırtına Berdül’aczin sonu Koz Kavuran Fırtınası Çardak Fırtınası Fırtına (2 gün) |
07 Nisan 12 Nisan 18 Nisan 21 Nisan 26 Nisan 28 Nisan |
Kırlangıç Fırtınası Fırtına (3 gün) Kuğu Fırtınası Sitte’i Sevr’in başı Sitte’i Sevr’in sonu Fırtına (3 gün) |
|
MAYIS | HAZİRAN | |||
04 Mayıs 08 Mayıs 11 Mayıs 16 Mayıs 20 Mayıs 22 Mayıs 30 Mayıs 31 Mayıs |
Çiçek Fırtınası Fırtına (Doğu rüzgarları) Mevsimsiz soğuklar Filizkıran Fırtınası Kokulya Fırtınası Ülker Fırtınası Kabak Meltemi Bevarih rüzgarlarının başlaması |
03 Haziran 09 Haziran 22 Haziran 27 Haziran |
Fırtına (2 gün) Fırtına (2 gün) Gündönümü Fırtınası Kızıl Erik Fırtınası |
|
TEMMUZ | AĞUSTOS | |||
01 Temmuz 03 Temmuz 06 Temmuz 09 Temmuz 11 Temmuz 16 Temmuz 18 Temmuz 26 Temmuz |
Yaprak Fırtınası Sam Yelleri Fırtına Çark Dönüşü Fırtınası Bevarih rüzgarları sonu Fırtına (2 gün) Sıcakların artması Kara Erik Fırtınası |
03 Ağustos 14 Ağustos 17 Ağustos 20 Ağustos 23 Ağustos 31 Ağustos |
Fırtına (Marmara) Fırtına Fırtına Fırtına (2 gün) Sam yellerinin sonu Mercan Fırtınası |
|
EYLÜL | EKİM | |||
06 Eylül 13 Eylül 19 Eylül 24 Eylül |
Bıldırcın Geçimi Fırtınası Çaylak Fırtınası Fırtına Kestane Karası Fırtınası |
01 Ekim 04 Ekim 09 Ekim 13 Ekim 17 Ekim 19 Ekim 28 Ekim |
Turna Geçimi Fırtınası Koç Katımı Fırtınası Yaprak Dökümü Fırtınası Meryem Ana Fırtınası Kırlangıç Fırtınası Bağ Bozumu Fırtınası Balık Fırtınası |
|
KASIM | ARALIK | |||
02 Kasım 07 Kasım 11 Kasım 12 Kasım 17 Kasım 24 Kasım |
Kuş Geçimi Fırtınası Fırtına Mevsimsiz sıcaklar Lodos Fırtınası Koç Katımı Fırtınası Ülker Dönümü Fırtınası |
04 Aralık 110 Aralık 15 Aralık 20 Aralık 21 Aralık |
Fırtına (2 gün) Karakış Fırtınası Fırtına (3 gün) Fırtına Gün Dönümü Fırtınası |